اقاي موحد زاده عزيز من ميخواهم پيام اميدواري بدهم من با وجود ٣٩ سال سابقه كار ساختماني و تاسيساتي ًاشنايي با مكانيك سيالات بخودم اجازه كارشناسي در اين كار نميدهم اگر حكومت چپگراي دانيل اورتگا در كشور كوچك نيكاراگوا بدون ستيز با غرب
وبا سرمايه چين و امريكا و تكنولوژي انها ميتواند يك كانال استراتژيك جهاني بسازد چرا ما كه صدها ميليارد دلار پول نفت را در دوره احمدي نژاد از دست داديم نتوانيم بخصوص اينكه اكنون هم حدود ١٥٠ ميليارد دلار پول ما بلوكه شده، اگر با يك سياست درست اين پول ازاد شود با كمك تكنولوژي خارجي ميتوانيم اين كار را انجام دهيم اين كار را يك شركت كره اي براي دولت ليبي در دوره قذافي انجام داد واب رودخانه نيل را با تونل از سرچشمه رود به پايتخت رساند فقط بايد اميدوار بود كه مسؤولين حساسيت امور را درك كنند نه اينكه فوت پادشاه عربستان را تبريك بگويند فردا دير است
Sent from my iPhone
آقاي موحد زاده
طرح خوبي است ولي
اين طرح در ايران قابليت اجرايي ندارد. كندن 450 كيلومتر تونل فكر نكنم كار آساني باشد. كندن چنين تونلي در حال حاضر در توانائي هاي بشر قرار ندارد. يعني بشر امروزي قادر به كندن چنين تونلي نيست. يك مقدار واقع بين باشيم. براي اينكه جاده هراز چهار بانده شود كه تصادفات در آن به حداقل برسد. نياز به 10 كيلومتر تونل است. يعني ابتدا بايد كوه مابين دشت مشاء و شهر دماوند را با تونل 900 متري يكي براي رفت و ديگري براي برگشت به هم وصل كرد. ما بين دشت مشاء و پلور هم دو رشته تونل 2100 متري نياز است. كه يكي از اين تونل ها زمان احمدي نژاد ساخته شد و ديگري ساخته نشده است. با اين تونل ها گردنه امام زاده هاشم كلاً حذف مي شود. بعد از آن هم در مكانهايي كه امكان ساخت جاده نيست. چند تونل كوچك احداث كنند. كشور ايران هنوز نتوانسته اين تونل ها را بسازد ، چطور مي تواند تونل 450 كيلومتري بسازد. يا جاده تهران شمال نياز به تونلي دارد كه حداكثر 10 كيلومتري است بطوريكه كل گردنه بيشه كلا و هزار چم حذف شود. الان حدود 30 سال است كه مي خواهند اين تونل را احداث كنند ولي هنوز نتوانسته اند. اگر اين تونل ها كنده شود. شايد بتوان در مورد اين طرحها صحبت كرد . و الا اين حرفها مانند اين جك معروف است كه فردي داشت ماست خود را درون دريا مي ريخت . به او گفتند داري چكار مي كني گفت دارم دوغ درست مي كنم. گفتند اين كه نمي شود. گفت ولي اگر بشود چي مي شود.
--2015-02-02 16:04 GMT+03:30 Hossin Movahedzadeh <h.movahedzadeh@gmail.com>:این مطلب اگر چه طولانیست ولی به احترام ایران عزیز مان بخوانید و شما هم
نظر دهید و اگر فکر می کنید ارزشش را دارد این مطلب را در هر جا که
توانستید آپلود کنید فعلا از دست ما بیش از این بر نمی آید
علی فراستی*
«خشکسالی» و بحران «کمبود آب» در ایران، از مرز هشدار گذشته و اینک زمان
عمل فرارسیده است. سال‌هاست مقامات دولتی و کارشناسان و شهروندان مسئول
در مورد ابعاد رو به‌گسترش کمبود آب در ایران هشدار می‌دهند. آخرین خبر در
مورد جیره‌بندی آب در ۱۲کلانشهر کشور بود.
خشک‌شدن پنج دریاچه، پایین‌رفتن بستر آب‌های زیرزمینی در اقصی نقاط کشور،
خشک‌شدن آب زاینده‌رود و چند رودخانه دیگر، کاهش سطح ذخیره آب پشت اغلب
سدهای کشور، تخلیه ۶۵درصد از روستاهای یزد در ۲۵سال گذشته، خالی‌شدن ۳۰۰
روستا در حاشیه دریاچه هامون، تامین آب پنج‌هزار و۳۰۰ روستا به وسیله
تانکر و گسترش کویر تنها تکرار تراژدی تلخی است که هرروز بیشتر سرزمین ما
و ساکنان آن را به لبه یک فاجعه ملی و زیست‌محیطی نزدیک‌تر می‌کند.
در کنار تمامی هشدار‌ها و اعلام خطرها کمتر سخنی از پیدا کردن راه‌حل برای
این بحران در میان است. گویی همه منتظر معجزه‌ای نشسته‌اند یا در بهترین
حالت، چشم به آسمان دوخته و امیدوارند در زمستان آینده ابرها به رحم آمده
و باران فراوانی نصیب زمین تشنه ایران‌زمین بکنند.
متاسفانه با مرور روزنامه‌های چاپ ایران و جست‌وجوی اینترنتی، خبری از
اینکه چه اقدامات عملی در حال حاضر برای رفع مشکل بی‌آبی در ایران در دست
اجرا یا حتی بررسی شده باشد دیده نمی‌شود. حل این مشکل نیز امری نیست که
یک‌شبه و یک‌ماهه قابل اجرا باشد. در شرایطی که سخن از افزایش جمعیت به
۱۵۰میلیون نفر است، هیچ سخنی از چگونگی تامین آب ۷۵میلیون نفری که قرار
است در آینده به جمعیت کنونی اضافه شوند دیده نمی‌شود. باقی‌ماندن جمعیت
فعلی ایران در این سرزمین بستگی به تامین آب دارد وگرنه همین جمعیت
به‌دلیل کوچ دسته‌جمعی رو به نقصان خواهد گذاشت. مضافا اگر مشکل تامین آب
حل نشود سرنوشت مناطق کم‌جمعیت فلات مرکزی و جنوب‌شرقی ایران و کاهش
مستمر جمعیت آنها در انتظار بقیه نقاط کشور نیز خواهد بود.
در عالم واقع، رسیدن به یک طرح عملی به مطالعات کارشناسی و طراحی و
محاسبه و تامین بودجه نیاز دارد و در بهترین حالت سه تا 4سال وقت نیاز
است تا یک طرح به مرحله اجرا و همان مدت وقت لازم است تا یک طرح به مرحله
بهره‌برداری برسد.
عدم توجه جدی به مشکل آب منجر به تنش‌های اجتماعی خواهد شد که نمونه‌های
آن در تظاهرات مردم در چند نقطه کشور علیه ارسال آب به مناطق دیگر و
اعتراض به خشک‌شدن دریاچه‌ها و رودخانه‌ها مشاهده شده است. جیره‌بندی و
کمبود گسترده آب در تهران و شهرهای بزرگ می‌تواند سیاسی شده و دولت را با
مطالبات حداکثری مردم مواجه گرداند.
مساله بحران آب یک مساله ملی است و تمامی شهروندان ایران علیرغم قومیت و
مذهب، دیدگاه‌های سیاسی و فکری از آن صدمه دیده و متقابلا در بهبود آن
شریک هستند.
صرفه‌جویی خوب است ولی کافی نیست
نهادهای مسوول در چندسال اخیر با افزایش قیمت آب مصرفی و نصیحت مردم به
صرفه‌جویی تلاش کرده‌اند با رشد روزافزون این بحران مقابله کنند ولی
واقعیت این است که مردم ایران با توجه به امکانات خود نهایت صرفه‌جویی
را در مصرف آب می‌کنند.
مساله گرمایش کره‌زمین و گسترش خشکسالی
بر اساس یک پژوهش جدید که توسط «مرکز فضانوردی آمریکا» انجام گرفته، روند
گرمایش کره‌زمین به علت پخش کربن مونوکسید منجر به باران‌های شدید در
برخی نواحی جهان، باران‌های متوسط در برخی دیگر و خشکسالی در نواحی وسیعی
از جهان خواهد شد. این مرکز روند ریزش باران در ۱۴۰سال گذشته را در مدل
کامپیوتری مورد ارزیابی قرار داده و به این نتیجه رسیده روند خشکسالی در
غرب آسیا و خاورمیانه (شامل ۹۰درصد خاک ایران) رو به تشدید شدن است و
همزمان ریزش باران در شبه‌قاره هند رو به افزایش گذاشته است. یکی از
کارشناسان سازمان هواشناسی کشور ضمن تایید این موضوع اعلام کرد این
خشکسالی ممکن است ۲۵سال ادامه داشته باشد.
از سوی دیگر، نتایج مطالعات مرکز خزر‌شناسی نیز نشان می‌دهد آب دریای
مازندران نیز در سال‌های آینده دست‌کم سه‌تا پنج‌متر بالا خواهد آمد و
قسمتی از استان‌های گیلان، مازندران و گلستان را زیر آب خواهد برد و
بنابراین برای حل این مشکل باید بخشی از آب دریای مازندران را تخلیه کرد.
کویر لوت: بخاری کره‌زمین
بر اساس برخی پژوهش‌های تاریخی کویرهای ایران تا ۷۰۰۰سال پیش مملو از آب
بوده و تمامی فلات ایران همانند مناطق استوایی پوشیده از درخت بود. هوای
این مناطق معتدل و فصل بارندگی طولانی بود. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس
نیز به این موضوع اشاره شده است: «در سال‌های خیلی دور، منطقه لوت یک
دریاچه زنده با زیبایی‌های طبیعی بوده است. پس از گذشت سال‌ها این
دریاچه‌ها تبخیر شده و کوه‌ها سربرآورده اند. محیط‌زیست به‌تدریج تغییر شکل
و اکولوژی لوت کاملا دگرگون شد.» (گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس - ص. ۱۸)
بر مبنای برخی داده‌های تاریخی زلزله‌ای بسیار شدید فلات مرکزی کنونی
ایران را به‌شدت تکان داد و با فروپاشی کوه‌های جنوبی دریاچه‌ای که اینک
کویر لوت است، آب دریاچه با شدت از آن خارج شده و باعث طغیان در ممالک
همجوار شد. این واقعه در منابع تاریخی چین هم ثبت شده و از آن به‌صورت
تکانه‌ای عظیم، باران‌های شدید و سیلی که هرگز پیش از آن مشاهده نشده
بود، یاد می‌کنند.
تغییر بافت طبیعی خاورمیانه پس از این واقعه به صورت گرم‌شدن تدریجی هوا،
تبدیل مراتع به صحرا و کویر، آب‌شدن تدریجی یخ‌های شمال اروپا، نازا شدن
ابرهای این منطقه و در نقطه مقابل، افزایش بی‌سابقه باران در شبه‌قاره
هند نمودار شدند. هم‌اکنون گرم‌ترین نقطه کره‌زمین در منطقه «گندم‌بریان»
واقع در کویر لوت است که دمای آن تا ۷۰درجه سانتیگراد می‌رسد و از آن
به‌عنوان «بخاری کره‌زمین» هم یاد می‌کنند.
بنا بر نظر برخی دانشمندان، تابش‌های خورشیدی به کویر لوت منجر به بازتاب
امواج مادون‌قرمز به فضا شده بخشی از آن تشعشعات از اتمسفر عبور می‌کند و
قسمتی دیگر توسط گازهای گلخانه‌ای موجود در اتمسفر به سطح زمین بازتابیده
می‌شود. بازگشت این امواج باعث نازاشدن ابرها شده و بر شدت خشکسالی
می‌افزاید. یکی از راه‌های ممانعت از تداوم این کنش و واکنش حرارتی،
خاموش‌کردن «بخاری کویر لوت» از طریق بازگرداندن طبیعت آن به حالت اولیه،
یعنی تبدیل آن به دریاچه است. این طرح مخالفان و موافقانی دارد که هریک
برای فواید و مضرات این طرح دلایلی ارایه می‌دهند که به سهم خود
قابل‌تعمق هستند.
مروری بر طرح‌های ارایه‌شده برای تامین آب
در ۴۰سال گذشته طرح‌های مختلفی برای تامین آب ایران از طرف کارشناسان
دلسوز ارایه شده ولی جز پروژه‌های سدسازی، برنامه‌ریزی جدی برای تامین آب
اجرا نشده است. بسیاری از سدها نیز به‌دلیل کاهش بارندگی، افزایش مصرف و
ضعف مدیریت آب، خالی یا بسیار کمتر از ظرفیت خود آب دارند.
تبدیل کویرهای مرکزی ایران به دریاچه یکی از طرح‌هایی است که از سال ۱۳۴۵
میان کارشناسان مطرح شد. اولین طرح توسط مهندس هومان‌نژاد نوشته و به
سازمان پژوهش‌های علمی کشور تحویل داده شد. بر اساس این طرح باید بین
دریای مازندران و دریای عمان دریاچه‌هایی ایجاد شود تا نهایتا این دو دریا
به هم متصل گردند. در این ارتباط سه نقطه پست در مرکز و جنوب شرقی ایران
شامل، دشت کویر، کویر لوت و چاله جازموریان در نظر گرفته شد.
پس از انقلاب، طرحی توسط آقای مسعود قمی به نخست‌وزیر وقت (میرحسین
موسوی) ارایه شد که شامل کانال‌هایی برای ایجاد ارتباط بین این دو دریا
می‌شد. این طرح در زمان دولت‌های هاشمی‌رفسنجانی و خاتمی با شرکت ده‌ها
کارشناس و متخصص پیگیری شد.
در سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶ جمعی متشکل از ۱۳۰ کارشناس و متخصص داخلی،
مطالعات امکان‌پذیری مقدماتی احداث آبراه کشتیرانی از دریای عمان و
خلیج‌فارس به دریای مازندران را بررسی‌کرده و گزارشی در ۱۰ جلد، تقدیم
رییس‌جمهور وقت کردند که بخشی از طرح ارایه‌شده ناظر بر راه‌های تامین آب
فلات مرکزی ایران بود.
گزارش نهایی مطالعات در 5هزار صفحه تنظیم شده و شامل بررسی‌های جامع
جغرافیایی، زمین‌شناسی، مهندسی و تاثیرات زیست‌محیطی می‌شد و گزینه‌های
مختلف ساختن آبراه را مورد بررسی قرار داده بود. این مطالعات به تایید
مهندسان مشاور روسی نیز رسید. مجری این طرح مقدماتی، وزارت جهاد سازندگی
وقت و کارفرمای آن، دفتر ریاست‌جمهوری بود.
درعین‌حال تعدادی از هموطنان مقیم آمریکا به بهره‌گیری از توانایی‌های
علمی و تخصصی ایرانیان مقیم این کشور به مطالعات مقدماتی کارشناسی همت
گماردند و با آرزوی سربلندی ایران و ایرانی و استفاده از سود سرشار
ترانزیت نفت و گاز برای مردم ایران دو طرح جامع را تدوین کرده و به دولت
ایران تحویل دادند. این طرحها علاوه بر احداث کانال ترانزیت کالا و نفت
بین دریای مازندران و دریای عمان، راه‌حل‌هایی نیز برای تامین آب مناطق
کویری عرضه کردند.
مسوولیت بررسی این طرحها به دفتر مطالعات زیربنایی وابسته به مرکز
پژوهش‌های مجلس محول گردید. این مرکز، نتیجه بررسی خود را در گزارشی
۲۴صفحه‌ای در آبان‌ماه ۱۳۸۴ تنظیم کرده و در اختیار دولت و نمایندگان
مجلس قرار داد. این گزارش ضمن تایید بسیاری از نتایج مطالعات کارشناسی
اولیه، ادامه مطالعات کارشناسی و امکان‌پذیری را توصیه کرده و تحقق اجرای
آن را با توجه به دانش فنی و مهندسی کشور و استفاده از تجارب دیگر
کشورهای جهان میسر دانست. نویسندگان گزارش، احداث یک آبراه کشتیرانی
مرکزی در ایران را «از لحاظ فنی امکان‌پذیر و از لحاظ اقتصادی قابل تعمق»
دانستند.
متاسفانه انتشار این گزارش، آن‌هم شش‌ماه پس از روی‌کارآمدن دولت محمود
احمدی‌نژاد، سرنوشتی بهتر از سایر پروژه‌های عمرانی و تحولات اقتصادی
مملکت نداشت و به بوته فراموشی سپرده شد.
اینک چه باید کرد؟
به‌نظر می‌رسد که راه‌حل زیربنایی، پایدار و درازمدت برای حل مشکل
خشکسالی در ایران، نیازمند مطالعات تکمیلی کارشناسی در تداوم مطالعات
انجام گرفته توسط کارشناسان داخلی و ایرانیان مقیم خارج باشد. در این
زمینه کارشناسان و متخصصان ایرانی مقیم خارج از کشور آمادگی هرگونه
مساعدت و همیاری را داشته و آن را جزو وظیفه ملی و به‌منظور خدمت به مردم
ایران می دانند. به نظر نگارنده، تلفیقی از طرح‌های تهیه و ارایه شده
با تمرکز بر کویر زدایی و مقابله با مشکل گرمایش زمین می‌تواند به عنوان
نقطه مرجع برای مناظره عمومی حول بهترین راه حل برای حل مشکل خشکسالی در
ایران مورد نقد و بررسی قرار گیرد. طرح تبدیل کویرهای مرکزی ایران به
آنچه در چندهزار سال قبل بودند، یعنی بازگرداندن آب به دریاچه‌هایی که
هزاران سال قبل خشک شدند در عین جسورانه‌بودن، می‌تواند به‌عنوان راه‌حل
پایدار در معکوس‌کردن روند روزافزون کاهش بارندگی، افزایش ابرهای
باران‌زا و تغییر شرایط آب و هوای فلات ایران باشد.
دریاچه لوت
بنابه مطالعات ماهواره‌ای مشخص شده است که ترک‌هایی در کوه‌های جنوبی
کویر لوت وجود دارند که بر اثر زلزله‌های مهیب هفت‌هزارسال پیش به وجود
آمده‌اند. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس «طبق آخرین بررسی‌های
ماهواره‌ای انجام گرفته توسط شرکت دوتامپ، به نظر می‌رسد آنچه باعث خشک
شدن دریاچه لوت در سال‌های قبل شده ایجاد ترک‌هایی است که در لایه‌های
زیرین لوت (احتمالا بر اثر زلزله‌های شدید) رخ داده و به تدریج
سرچشمه‌های اصلی دریاچه لوت از طریق این شیارها به لایه‌های زیرین
هدایت‌شده و به سمت دریای‌عمان سرازیر شده است. با توجه به تحلیل‌های
انجام‌شده روی اطلاعات ماهواره‌ای، حجم این آب به قدری است که می‌تواند
در صورت نیاز، منطقه لوت را در مدت زمان چندسال دوباره به دریاچه تبدیل
کند.
با بهره‌گیری از تجربیات، امکانات و تکنولوژی‌های مدرن که کمپانی دوتامپ
در اختیار دارد، قادر است ترک‌های ایجاد شده را در مکان‌های مناسب ترمیم
کند به نحوی که آب را به سطح لوت بازگرداند.» (گزارش، صص20-19). این
شکاف‌ها مانع اصلی ذخیره آب در کویر بوده و باید با استفاده از مواد
شیمیایی منبسط‌شونده در عمق ۲۰۰ تا ۲۵۰متری زمین پر شوند. از جانب دیگر،
بر اساس همین بررسی‌های ماهواره‌ای مشخص شده که رودخانه‌ای در زیر کویر
لوت در جریان است که آب کوه‌های اطراف کویر را به سمت دریای عمان هدایت
می‌کند.
مزایا و مرحله‌بندی اجرای طرح
از میان طرح‌های ارایه‌شده به‌نظر می‌رسد که شرکت «دوتامپ» با بهره‌وری
از مدیریت ایرانی و دانش و فناوری متخصصان و کارشناسان آمریکایی و
غیرآمریکایی جامع‌ترین‌طرح برای حل مشکل خشکسالی در ایران است و شرکت
پیشنهاد دهنده حاضر است با استفاده از سیستم فاینانس بین‌المللی همراه
با تضمین اجرایی توسط بانک‌های سوییس این طرح را با حداقل هزینه برای
مردم ایران به مرحله اجرا بگذارد. بنا به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس،
زمان‌بندی اجرای این طرح «در دو فاز کلی به انجام خواهد رسید و فاز اول
که مدت اجرای آن حدود پنج‌سال است اصلی‌ترین فاز این پروژه بوده و شامل
احداث کانال و آبگیری کامل آن است. احداث پل‌های زیرگذر، اتوبان و بنادر
بارگیری اصلی در این فاز به انجام می‌رسد. در فاز دوم احداث بنادر تکمیلی
و سیستم بارگیری مناسب‌تر، ایجاد شرایط اقتصادی مناسب در منطقه و ایجاد
شهرک‌های مسکونی و تجاری لازم، انجام خواهد پذیرفت. این فاز می‌تواند تا
۲۵سال به‌طور تدریجی و در فازهای دو ساله تداوم یابد.» این طرح جسورانه
بیش از تامین آب ایران، یک طرح گسترده آبادانی کشور است که ضمن ایجاد
مشاغل پایدار و ایجاد یک منبع درآمد مستمر از طریق ترانزیت کالا و نفت،
بر تمامی پهنه‌های اقتصادی ایران تاثیر مثبت به‌جا گذاشته و موقعیت
ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی ایران در منطقه و جهان را به مدار بسیار
برجسته‌ای ارتقا خواهد داد. لازمه اجرای موفقیت‌آمیز این طرح، تعهد و
پایبندی ایران به قوانین تجاری و سرمایه‌گذاری بین‌المللی است در غیر
این صورت امکان جذب سرمایه‌های خارجی به وجود نخواهد آمد. جزییات فنی
سرمایه‌گذاری موضوعی است که باید در آینده و پس از قطعی‌شدن عزم دولت
ایران به اجرای آن مورد مذاکره قرار گرفته و به توافق طرفین برسد.
برای پرکردن دو دریاچه در کویر لوت و دشت کویر نیاز به انتقال آب از
دریای مازندران به کویر است. دریای مازندران ۲۶ متر از سطح اقیانوس و
دریاهای آزاد پایین‌تر است، همزمان سطح متوسط کویر لوت تقریبا ۳۰۰ متر از
سطح دریاهای آزاد پایین‌تر است. یعنی برای انتقال آب نیاز به لوله‌کشی و
پمپ نبوده و با احداث یک تونل آبرسانی زیرزمینی از زیر رشته کوه‌های
البرز و به دور از کانون‌های آتشفشانی، می‌توان این امر را به سرانجام
رساند. طول این لوله مطابق با مسیریابی مناسب بین ۴۰۰ تا ۴۵۰ کیلومتر
خواهد بود.
مساحت کنونی کویر لوت ۵۱ هزار کیلومتر مربع و مساحت دشت کویر (کویر نمک)
معادل ۷۷ هزار‌کیلومتر مربع است. پس از پر شدن کویرها از آب، سطح آب
دریاچه‌های پیشنهادی از پایین‌ترین نقطه کوه‌های جنوبی کویر لوت بالاتر
نخواهد آمد مگر اینکه دیوارهایی شبیه سد در برخی شکاف‌های کوه ساخته
شوند. با محاسبه پستی و بلندی‌های موجود در این کویرها پیش‌بینی می‌شود
که عمیق‌ترین نقطه دریاچه در زمان پر شدن بین ۲۵۰ تا ۳۰۰متر باشد.
کیفیت آب دریای مازندران
هزاران سال قبل دریای مازندران بخشی از اقیانوس بود و آب آن‌هم به همان
درجه حاوی نمک بود. با جداشدن این بستر آبی از اقیانوس و جاری‌شدن
آب‌شیرین در آن، غلظت نمک آب کاهش یافت. آب دریاچه مازندران شیرین نیست
ولی کیفیت آب آن با آب دریاهای آزاد همچون خلیج‌فارس و دریای عمان بسیار
متفاوت است. ترکیب شیمیایی دریای مازندران از نوع منیزیم، کلسیم و سولفات
است و میزان نمک‌های محلول آن بین ۱۲ تا ۱۳ گرم در لیتر است که به تقریب،
یک‌سوم شوری آب دریاهای آزاد و اقیانوس هاست.
بنا بر یک پژوهش مشترک، پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس، موسسه خاک‌شناسی
ایران و دانشگاه گریفیث استرالیا، ترکیب ۵۰-۵۰ آب دریای مازندران و
آب‌شیرین رودخانه‌ها یا منابع زیرزمینی قابلیت استفاده در کشاورزی را
دارد بدون اینکه نیاز به تصفیه یا شیرین‌کردن آب دریا باشد.
ذخیره آب دریای مازندران
در حال حاضر ۱۳۰ رودخانه بزرگ و کوچک به دریای مازندران منتهی می‌شوند که
بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین آنها رودخانه ولگاست و نزدیک به ۸۰ درصد آب آن را
تامین می‌کند. مساحت دریای مازندران ۳۷۱ هزار کیلومتر مربع و ذخیره آب آن
78 هزارو۲۰۰ کیلومترمکعب است.
در مقام مقایسه، ذخیره آب دریای مازندران، سه‌ونیم برابر ذخیره آب پنچ
دریاچه بزرگ در شمال آمریکاست.
دریای مازندران از طریق ولگا و همچنین کانال ولگا-دان که مجهز به
حوضچه‌های تنظیم سطح آب و برقراری هم‌ترازی آب است، به‌طور غیرمستقیم به
دریای بالتیک و دریای سیاه ارتباط دارد ولی این کانال‌ها در فصل زمستان
قابل کشتیرانی نیستند. به وسیله این کانال‌ها حجم ورود آب به دریای
مازندران قابل کنترل است و می‌توان کمبود احتمالی آب را با ورود آب بیشتر
تامین کرد.
استفاده از آب دریای خزر برای پرکردن دریاچه‌های موردنظر در کویرهای
ایران هیچ خطر زیست‌محیطی برای دریای خزر ایجاد نمی‌کند به این دلیل که
آب موردنیاز به مرور و طی قریب به دوسال تامین خواهد شد. مضافا، این
پروژه قابلیت مهار و هدایت آب جاری در رودخانه‌های زیرزمینی واقع در
لایه‌های تحتانی کویر را دارد که هم‌اکنون به دریای عمان می‌ریزد. با
هدایت این آب به دریاچه‌های آتی می‌توان از یک منبع آب‌شیرین برای پرکردن
آب دریاچه نیز بهره برد.
از قبل قابل پیش‌بینی است که بخش مهمی از آب وارد شده تبخیر خواهد شد تا
اینکه رطوبت موجود در فضای فلات مرکزی ایران افزایش یافته و ابرهای
باران‌زا در آن پدید آیند. با شروع بارندگی، آب مورد نیاز مناطق مرکزی
ایران تامین شده و بسترهای زیرزمینی، مجددا پر خواهند شد. تداوم بارندگی
نهایتا به تامین آب‌شیرین دریاچه‌ها کمک خواهد کرد در عین‌حالی‌که کانال
انتقال آب از دریای مازندران پس از پرشدن دریاچه‌ها تنها در صورت کاهش
سطح آب دریاچه‌ها و به‌عنوان یک منبع ذخیره مورد استفاده قرار خواهد
گرفت.
ویژگی‌ها و فواید اجرای طرح
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به برخی ویژگی‌ها و فواید اجرای این طرح
پرداخته است، ازجمله: «توسعه کشاورزی، شیلات و ایجاد مراکز صنعتی و
همچنین اشتغال دوران ساخت و بهره‌برداری، از پیامدهای مطلوب و بالقوه طرح
می‌باشند که توزیع جمعیت و منابع را به صورت متعادل‌تر به دنبال خواهد
داشت» (ص ۸). کانال‌های این مسیر «دارای عرض ۲۰۰متر و عمق ۲۷ تا ۳۱متر
خواهد بود که عرض آن در طول مسیر با توجه به ویژگی‌های منطقه به میزان
۱۵۰ تا ۲۵۰ متر تغییر می‌کند. این ابعاد به کشتی‌های نفتکش ۳۰۰ هزار تنی
اجازه ورود به کانال را خواهد داد. پیش‌بینی اولیه بیانگر این است که
روزانه تا ۱۰میلیون بشکه نفت خام، ۱۰ تا ۲۰ میلیون گالن فرآورده‌های نفتی
و حدود پنج تا ۱۰میلیون تن کالا از این کانال تردد خواهد نمود».
با ساختن کانال‌های ترانزیت کالا به لحاظ ظرفیت کشتیرانی این کانال
قابلیت عبور کشتی‌های باری و نفتکش تا ظرفیت سه‌هزار تن را داشته و
به‌لحاظ حجم حمل و نقل ظرفیت انتقال دومیلیون تا ۷۰میلیون تن کالا و سوخت
فسیلی را در سال بر اساس عرض و عمق کالا خواهد داشت.
اجرای این طرح «این امکان را ایجاد می‌کند که مناطق مستعد رشد و دارای
منابع زیرزمینی ایران مرکزی که در یک بن‌بست جغرافیایی واقع شده‌اند از
طریق اتصال به آبراه در چرخه اقتصادی داخلی و بین‌المللی قرار گیرند».
«نتایج و پیامدهای سیاسی و امنیتی ناشی از اجرای طرح در عرصه‌های
بین‌المللی و تثبیت موقعیت استراتژیک ایران با ایجاد راه ترانزیت از
اهمیت ویژه‌ای برخوردار است»
«ایجاد اشتغال، درآمد، زنده کردن زندگی طبیعی جدید در حدود یک چهارم از
خاک‌های (ایران) و از همه مهم‌تر کنترل انتقال حجم قابل‌ملاحظه‌ای از نفت
توسط ایران، شرایط اقتصادی و سیاسی ایران را کاملا دگرگون خواهد کرد»
در صفحه ۲۲ گزارش به چند امتیاز دیگر اجرای این طرح می‌پردازد:
فراهم‌آوردن نزدیک به دومیلیون شغل در ایران، تولید و دستیابی به آب
آشامیدنی، فراهم‌کردن آبرسانی و مبارزه با خشکسالی، بهبود بخشیدن
محیط‌زیست و وضع آب و هوا در بخش خشک و کویری خاور ایران، پدیدآوردن بندر
آزاد در میانه ایران و شکوفایی بازرگانی، گسترش چشمگیر دریانوردی و صنعت
کشتی‌سازی.
به‌لحاظ اقتصادی کاهش تورم با به کارگیری و هدایت نقدینگی سرگردان در این
پروژه عمرانی، ایجاد تعادل و آرامش در اقتصاد، فروش اوراق قرضه ملی و
تخصیص درصدی از درآمد نفت به این پروژه را می‌توان از دیگر فوايد اقتصادی
این پروژه نام برد.
پرورش ماهی
دریای مازندران میزبان یکی از ارزشمندترین ذخایر ماهی‌های گرانبها در
دنیاست. در سواحل جنوبی دریای مازندران و رودخانه‌های منتهی به این سواحل
بیش از ۷۸ گونه و ۴۸ زیر گونه از ۱۷ خانواده آبزیان شناسایی شده و ماهیان
خاویاری این دریاچه از شهرت جهانی برخوردارند. ۹۰ درصد خاویار دنیا از
ماهیان خاویاری این دریا استخراج می‌شود. حتی در دریاچه ارومیه با غلظت
شوری ۲۰ برابر دریای خزر گونه‌های ماهی معروف به سخت‌پوستان در آن زندگی
می‌کنند. در مجموع ۲۶گونه ماهی در دریاچه ارومیه زیست می‌کنند.
آب دریاچه‌های آتی در محل کویرهای فعلی ایران مکان مناسبی برای پرورش
انواع ماهی‌هاست و می‌تواند یک منبع لایزال تامین مواد غذایی برای مردم
ایران شود. حتی اگر کیفیت آب آن همانند آب دریای مازندران باقی بماند
قابلیت پرورش ماهی‌های مشابه در آن موجود خواهد بود.
آزمایشی برای مبارزه با فساد مالی
در صورت تمایل افکار عمومی به اجرای این طرح و موافقت مجلس و دولت، این
پروژه را می‌توان به‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه بخش خصوصی در تاریخ ایران
قلمداد کرد. موفقیت این طرح مشروط به عدم دخالت دولت و نهادهای شبه‌دولتی
در مرحله اجرای طرح و دور نگه‌داشتن کانون‌های رانت‌خواری و فساد اقتصادی
از آن است. اساسا سرمایه‌داران خارجی تنها در شرایطی در کشورهای در حال
توسعه سرمایه‌گذاری می‌کنند که از دخالت دولت و نهادهای نظامی و
شبه‌نظامی و کانون‌های رشوه‌خوار آسوده‌خاطر باشند.
با گرفتن ضمانت بانکی در تضمین اجرای موفقیت‌آمیز طرح، خطری متوجه مردم
ایران نخواهد بود و دولت ایران به‌عنوان نماینده مردم می‌تواند شرایط خود
را برای اجرای موفقیت‌آمیز طرح پیشنهاد کرده و با سرمایه‌گذاران مذاکره
کند. پیمانکار آمادگی دارد موفقیت این طرح را با ضمانت‌های قوی بانکی که
توسط بانک‌های سوییسی ارایه می‌شوند تضمین کند. در این حالت هیچ دغدغه و
نگرانی‌ای برای صدمه به منافع ملی وجود نخواهد داشت و در صورت عدم موفقیت
طرح، دولت ایران می‌تواند تمامی ضمانت‌های مالی را مطالبه کند.
کانال نیکاراگوئه، تحقق یک رویا
۱۶تیر ۱۳۹۳ دانیال اورتگا، رییس‌جمهور چپگرای نیکاراگوئه قرارداد ساخت یک
کانال کشتیرانی را با وانگ جینگ، مدیر شرکت سرمایه‌گذاری چینی به امضا
رساند. بر اساس این قرارداد کانالی به طول ۲۷۸ کیلومتر دو اقیانوس اطلس و
آرام را از طریق خاک نیکاراگوئه متصل می‌کنند که قابلیت عبور کشتی‌های
عظیم باربری را خواهد داشت. این کانال در آینده رقیب کانال پاناما خواهد
شد که ظرفیت محدودی برای عبور کشتی‌های باربری دارد.
هزینه ساخت این کانال ۴۰ میلیارد دلار است که تماما به وسیله فاینانس
بین‌المللی توسط بانک‌ها و سرمایه‌گذاران کشورهای مختلف ازجمله چین و
آمریکا تامین خواهد شد. قرار است عملیات ساختمانی این پروژه در آذرماه
۱۳۹۳ آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۱۳۹۷ به بهره‌برداری برسد.
دغدغه‌های محیط‌زیستی
تابه‌حال هر موقع صحبت از طرحی به منظور تبدیل کویرهای ایران به دریاچه
یا انتقال آب دریاهای آزاد و دریای مازندران به دیگر مناطق ایران و کویر
مطرح شده عده‌ای به مخالفت با آن برخاسته و اجرای آن را مضر برای
محیط‌زیست می‌دانند. استدلال این گروه بر این منطق استوار است که انتقال
آب از حوزه‌ای به حوزه دیگر دستکاری در نظام هیدرولوژیکی طبیعت است و
نباید اجرا شود. مدیران و کارمندان سازمان محیط‌زیست کشور نیز اغلب جزو
همین دسته هستند. انتقال آب از یک حوزه به حوزه دیگر درتمام طول تاریخ
تمدن بشر جریان داشته است. هزاران کیلومتر قنات‌های ایران که آب بسترهای
زیرزمینی را از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل می‌کردند نمونه گویای این
قبیل طرح‌های عمرانی است. قنات‌ها علاوه بر انتقال آب باعث رونق کشاورزی
و صنعت در بسیاری از شهرهای ایران شدند که بدون آب متروک می‌شدند.
هم‌اکنون۷۰درصدآب مصرفی کلانشهر لس‌آنجلس از طریق سه کانال مختلف از
مناطقی واقع در ۴۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتری این شهر تامین می‌شود و همین موضوع
باعث شکوفایی شهر لس‌آنجلس شد وگرنه جمعیت ۱۲میلیونی این کلانشهر سال‌ها
قبل با مشکل کمبود آب مواجه شده بودند.
وظیفه کارشناسان و دانشمندان محیط‌زیست یافتن راهکارهای مناسب برای کاستن
از آثار و صدمات پیش‌بینی‌نشده تغییرات هیدرولوژیکی در مناطق آبرسانی
است. کسانی که با این قبیل طرحها مخالفت می‌کنند خوب است دلایل مستدل
علمی خود را که توسط موسسات معتبر علمی و پژوهشی تهیه و تایید شده ارایه
دهند تا مورد نقد قرار گیرد. اغلب مخالفت‌ها بیش از آنکه دارای پشتوانه
علمی باشد متکی بر برداشت‌های شخصی و دیدگاه‌های سلیقه‌ای است.
آیا این واقعیت که هوای ایران همواره به سمت گرم‌شدن است غیرقابل انکار
است؟ آیا این واقعیت که بارندگی در ایران کاهش یافته و بسیاری از
رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و بستر آب‌های زیرزمینی خشک شده یا در حال خشک‌شدن
هستند غیرقابل انکار هستند؟ آیا این واقعیت که کویرهای ایران در حال
پیشروی بوده و مناطق مرکزی و جنوب شرقی کشور به مرور خالی از سکنه
می‌شوند غیرقابل انکار است؟ آیا این واقعیت که کویرهای ایران در گذشته
دریاچه بوده‌اند غیرقابل انکار است؟ پس چه اشکالی در بازگرداندن آب به
کویرهای ایران وجود دارد و حتی در بدترین حالت، چه چیزی از دست می‌رود؟
پرش جسورانه
جامعه و اقتصاد ایران نیازمند تنشی عظیم و یک پرش جسورانه است تا شکوفا
شده و تمامی ظرفیت‌های خود را آشکار و بهره‌ور کند. اهمیت تامین آب ایران
در قرن بیست‌ویکم بیش از اهمیت ملی‌کردن نفت در قرن بیستم است. اینک
مصدقی لازم است که حول این موضوع اجماع ملی ایجاد کرده و عظیم‌ترین پروژه
آبیاری و آبادانی ایران را محقق کند.
* عضو هیات علمی دانشگاه ایالتی کالیفرنیا
--
به سایت تفریح و سرگرمی هم سری بزنید
http://www.tafrihvsargarmi.ir
---
شما به این دلیل این پیام را دریافت کرده‌اید که در گروه Google Groups "تفريح و سرگرمي" مشترک شده‌اید.
برای لغو اشتراک از این گروه و قطع دریافت ایمیل‌های آن، ایمیلی به taf_sar+unsubscribe@googlegroups.com ارسال کنید.
از این گروه در http://groups.google.com/group/taf_sar دیدن کنید.
برای گزینه‌های بیشتر، از https://groups.google.com/d/optout دیدن کنید.
--Taybeh Toosi
به سایت تفریح و سرگرمی هم سری بزنید
http://www.tafrihvsargarmi.ir
---
این پیام را به خاطر این دریافت کردید که برای مبحثی در گروه «تفريح و سرگرمي» در Google Group ثبت‌نام شده‌اید.
جهت لغو اشتراک از این گروه و قطع دریافت ایمیل از آن، ایمیلی به taf_sar+unsubscribe@googlegroups.com ارسال کنید.
از این گروه در http://groups.google.com/group/taf_sar بازدید کنید.
برای گزینه‌های بیشتر از https://groups.google.com/d/optout بازدید کنید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر