۱۳۸۹ آذر ۲۶, جمعه

MediaNews.ir

MediaNews.ir


گذری کوتاه بر تحولات روزنامه‏های آنلاین در ایران

Posted: 17 Dec 2010 04:54 PM PST

محمد مهدی مولایی - ورود نخستین روزنامه‌ی ایرانی به‌فضای اینترنت با عمومی شدن اینترنت در ایران همراه بود و از این جهت عمر روزنامه‌های آنلاین در ایران را می‌توان به‌قدمت عمر اینترنت ایرانی دانست. شبکه‌های ارتباطی جهانی نوین که از سال‌های پایانی دهه‌ی ۱۳۶۰ و به‌منظور استفاده‌های دانشگاهی وارد ایران شده بودند، در سال‌های ابتدایی دهه‌ی ۱۳۷۰ در دسترس عموم قرار گرفتند. سال ۱۳۷۳ و راه‌اندازی اولین بی.بی.اس در ایران را به‌عنوان شروع دوره‌ی عمومی‌ شدن این شبکه‏ها در ایران ذکر کرده‌اند. در همان سال روزنامه‌ی همشهری در این فضا منتشر شد تا عنوان اولین روزنامه‌ی آنلاین ایران را به‌خود اختصاص دهد.

با فراگیر شدن استفاده از اینترنت در ایران، کم‌کم سایر موسسه‌های مطبوعاتی نیز سروکله‌‌شان در فضای مجازی پیدا شد. این‌ مقطع را می‌توان نخستین دوره‌ی فعالیت روزنامه‌های آنلاین در ایران دانست که وب‌سایت مطبوعات بازانتشار مطالب نسخه‌های چاپی بود. این رویکرد به وب‌سایت روزنامه‌ها همچنان ادامه داشت تا سال ۱۳۸۱ که با راه‌اندازی «جام‌جم آنلاین» نخستین تجربه‌ی روزنامه‌نگاری سایبر در ایران شکل گرفت. با شروع دوره‌ی دوم به‌تدریج چند روزنامه‌ی دیگر نیز به‌سراغ تجربه‌ی روزنامه‌نگاری سایبر رفتند تا حضوری فراتر از نسخه‌ی چاپی در فضای مجازی داشته باشند. تجربه‌ی فعالیت روزنامه‌ی «خبر» در دوره‌ی جدید که اولویت انتشار در فضای مجازی را بیشتر از نسخه‌ی چاپی می‌داند را نیز می‌توان مقطع سوم فعالیت وب‌سایت روزنامه‌ها در ایران دانست که در حال حاضر در این دوره به‏سر می‏بریم.

دوره‌ی اول: سال‌های پی.دی.اف

سابقه‌ی نخستین حضور روزنامه‌های ایرانی در فضای مجازی به وب‌سایت‌هایی برمی‌گردد که حاوی نسخه‌های پی.دی.اف روزنامه‌ها بودند. قرار دادن نسخه‌ی پی.دی.اف در اینترنت ساده‌ترین و ارزان‌ترین شکل راه‌اندازی وب‌سایت یک نشریه در ایران محسوب می‌شود. از زمانی که روزنامه‌های ایرانی از «صفحه‌بندی» به «صفحه‌آرایی» ارتقا پیدا کردند و امکان استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری برای صفحه‌آرایی فراهم آمد، دریافت فایل پی.دی.اف از صفحه‌ی بسته‌ شده روزنامه‌ها نیز به سادگی امکان‌پذیر شد.

در سال‌های اول تجربه‌ی روزنامه‌نگاری آنلاین در ایران، پس از صفحه‌آرایی روزنامه‌ها و هنگامی که فایل‌های کامپیوتری برای ارسال به چاپخانه آماده می‌شدند، یک سری فایل پی.دی.اف آماده از صفحات روزنامه نیز بدون هیچ تغییری در فضای وب‌سایت روزنامه‌ها قرار داده می‌شد. فایل‌های پی.دی.اف حجیمی که هم دریافت و هم خواندن آنها مشکل بود و اغلب قابلیت جست‌وجو نیز در آنها وجود نداشت، نخستین تجربه از روزنامه‌نگاری آنلاین ایرانی بودند. هرچند در آن سال‌ها که تعداد وب‌سایت‌های فارسی‌زبان بسیار کم‏شمار و محتوای فارسی در محیط وب بسیار اندک بود، همین فایل‌های پی.دی.ف سنگین و زمخت نیز غنیمت محسوب می‌شدند.

روزنامه همشهری اولین نشریه ایرانی بود که در سال ۱۳۷۳ در فضای مجازی قرار گرفت. پس از آن روزنامه‌های دیگری نیز آنلاین شدند، اما تا مدت‌ها این آنلاین شدن از ثبت یک دامنه‌ی اینترنتی و «آپلود»ِ روزانه‌ی چند فایل پی.دی.اف فراتر نمی‌رفت. به‌تدریج برخی روزنامه‌ها از نسخه‌ی پی.دی.اف به نسخه‌های اچ.تی.ام.ال (HTML) ارتقا پیدا کردند ولی همچنان روزنامه‌های الکترونیکی ایرانی فعالیتی به‌جز بازانتشار مطالب نسخه‌های چاپی‌شان نداشتند.

دوره‌ی دوم: زمانی برای سایبر شدن

تحول جدی بعدی در روزنامه‌نگاری آنلاین ایرانی راه‌اندازی وب‌سایت روزنامه‌ی «جام‌جم» بود. سال ۱۳۸۱ بود که حسین انتظامی، مدیرمسئول وقت جام‌جم از یونس شکرخواه، روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه، برای راه‌اندازی وب‌سایت این روزنامه دعوت کرد. شکرخواه که رساله‌ی دکتری خود را در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری سایبر دنبال می‌کرد، حضور در روزنامه‌ی جام‌جم را به‌فرصتی برای اولین تجربه‌ی روزنامه‌نگاری سایبر در ایران تبدیل کرد.

وب‌سایت «جام‌جم آنلاین» تنها بازتاب‌دهنده‌ی مطالب روزنامه‌ی جام‌جم نبود، بلکه هویتی مستقل از روزنامه‌ی چاپی داشت. در وب‌سایت «جام‌جم آنلاین» که شبیه به سایتی خبری بود از مطالب روزنامه‏ی چاپی هم استفاده می‌شد و علاوه بر آن مطالبی نیز به‌طور مستقل برای وب‌سایت تهیه می‌شد.

تجربه‌ی موفق «جام‌جم آنلاین» در سال‌های بعد در روزنامه‌های دیگری نیز دنبال شد تا در ایران هم «تحریریه‌های آنلاین» در کنار «تحریریه‌های چاپی» شکل بگیرند. پس از جام‌جم آنلاین، روزنامه‌های دیگری از جمله «همشهری»، «شرق» و «هموطن‌سلام» نیز چنین مدلی را دنبال کردند و «تحریریه‌های آنلاین» برای روزنامه‌های‌شان تشکیل دادند.

دوره‌ی سوم: اولویت نسخه آنلاین بر چاپی

راه‌اندازی سایت «خبرآنلاین» را می‌توان تحول مهم جدی‌ دیگری در روزنامه‌های آنلاین ایران دانست. روزنامه‌ی قدیمی «خبر» از ابتدای سال ۱۳۸۸ دورجدیدی از انتشار را آغاز کرد که در آن فعالیت نسخه‌ی آنلاین روزنامه بر نسخه‌ی چاپی اولویت داشت. از این‌رو بود که در این دوره، نخست انتشار روزنامه به‌شکل آنلاین شروع شد و پس از مدتی نسخه‌ی چاپی به‌روی دکه‌ها آمد. «خبر» در دوره‌ی جدید فعالیت‌ با راهبری حسین انتظامی و همکارانش با شناخت مقتضیات زمان حضور در فضای مجازی را جدی‏تر گرفت.

«خبرآنلاین» پس از مدتی فراتر از وب‌سایت یک روزنامه به پایگاه خبری پربیننده‌ای در بین وب‌سایت‌های فارسی تبدیل شد. «خبر» در دوره‏ی چندماهه‏ای در سال ۱۳۸۸ که بنابه دلایلی مجبور به تعطیلی نسخه‌ی چاپی خود شده بود، انتشار در فضای مجازی را متوقف نکرد تا جایگاه برتر خود در بین روزنامه‌های آنلاین را همچنان حفظ کند. علی‌رغم پیشگامی «خبرآنلاین» در اهمیت دادن به تحریریه آنلاین، این مجموعه در به‌کارگیری قابلیت‌هایی که تکنولوژی‌های جدید فضای مجازی در اختیار وب‌سایت‌ها قرار می‌دهند وضعیت مطلوبی ندارند و چندان با تحولات دنیای وب همگام نیست.

وضعیت فعلی: ترکیبی از سه دوره

با وجود سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری مناسب چند روزنامه‌‌ی ایرانی برای نسخه‌ها‌ی آنلاین، وضعیت عمومی وب‌سایت روزنامه‌ها در ایران چندان مناسب نیست. همان‌طور که آمارهای جدول مقابل نشان می‌دهد برخی روزنامه‌ها هنوز ابتدایی‌ترین امکانات فضای مجازی یعنی ارائه نسخه‌ای متنی از مطالب‌شان و دسترسی به آرشیو شماره‌های گذشته را در وب‌سایت‌های‌شان ارائه نمی‌کنند. برخی روزنامه‌های ایران هنوز در عصر «سال‌های پی.دی.اف» به‌سر می‌برند، در میان روزنامه‌هایی که نسخه‌ی متنی اچ.تی.ام.ال مطالب‌شان را ارائه می‌کنند نیز اغلب همان مطالب روزنامه‌ی چاپی در فضای مجازی بازانتشار داده می‌شود. تعداد اندکی از وب‌سایت‌ها به مرحله «روزنامه‌نگاری سایبر» رسیده‌اند و نخسه‌ی آنلاین‌شان چیزی فراتر از نسخه‌ی چاپی است.

علی‌رغم وضعیت نامناسب اغلب وب‌سایت‌های روزنامه در ایران، تعداد اندک رسانه‌هایی که به فضای مجازی توجه لازم را داشته‌اند در جلب نظر کاربران اینترنتی موفق بوده‌اند. رتبه‌ی وب‌سایت روزنامه‌های ایرانی در میان سایت‌های پرمراجعه در ایران (بر اساس آمار الکسا) نشان می‌دهد روزنامه‌هایی که در ایجاد تحول در فضای مطبوعاتی ایران پیشگام بوده‌اند و سرمایه‌گذاری‌های لازم را انجام داده‌اند با استقبال بیشتر مخاطبان نیز مواجه بوده‌اند. «خبر آنلاین» و «جام‌جم ‌آنلاین» که پیشگامان دوره‌ی دوم و سوم روزنامه‌نگاری آنلاین در ایران بودند در زمان بررسی وضعیت وب‌سایت‌ها (خرداد ۱۳۸۹) برترین وب‌سایت‌های روزنامه‌ها در ایران هستند.

منتشر شده در ویژه‌نامه «روزنامه‌نگاری ایرانی»
گروه مطالعات رسانه روزنامه خراسان، آبان‌ماه ۱۳۸۹

مرگ تدریجی یک رویا

Posted: 17 Dec 2010 04:45 PM PST

پدرام الوندی - سیاه‌نمایی واژه متداولی در ادبیات سیاسی ایران شده است. رسانه‌ها و چهره‌های سرشناس سیاسی رقیب معمولا متهم‌های اصلی سیاه‌نمایی هستند. آنها از سوی رقبا متهم می‌شوند که در قضاوت، نیمه خالی لیوان را دیده‌اند. متهم می‌شوند که خدمات را نادیده گرفته‌اند و از سر ناآگاهی و یا عامدانه، به دروغ درباره عملکرد رقیبشان داستان‌سرایی کرده‌اند و یا تخلفی کوچک را بزرگ جلوه داده‌اند. سینماگران هم معمولا در میان متهمان سیاه‌نمایی قرار دارند. آنها که متهم می‌شوند «جشنواره‌ای» فیلم می‌سازند و تصویر خوبی از ایران ارائه نمی‌دهند. همه اینها به کنار، رسانه‌ها متهمان اصلی سیاه‌نمایی هستند. متهمند که نقد منصفانه را کنار گذاشته‌اند و عیار را از آن ستاده‌اند و از همه چیز می‌گویند الّا واقعیت‌های مربوط به عملکرد سیاست‌گذاران سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی.

حساسیت ویژه بر روی جایگاه رسانه‌ها به خوبی نشان می‌دهد که همگان بر اهمیت آنچه که در رسانه‌ها درج می‌شود، آگاهند. یکی از سندهای مهم برای تحلیل تاریخ معاصر همین برگ‌های مطبوعاتی است که منتشر می‌شوند و به عنوان یک سند در کنار سایر سندهای تاریخی موجود برای قضاوت درباره اکنون استفاده می‌شوند. با همه اینها هرچقدر هم تلاش شود باز سیاه‌نمایی،‌ تا آنجایی که به دروغ‌های عیان آغشته نشود،‌ امری بسیار نسبی است. همین نسبی بودنش باعث می‌شود دامنه آن بسیار گسترده شود و گاه ساده‌ترین نقدها را نیز دربرگیرد. این وضعیت البته مختص ایران هم نیست. در هر گوشه دنیا رسانه‌های منتقد دولت‌ها ممکن است در نوشتن نقد علیه حزب حاکم آنقدر پیش بروند که به یکسره ندیده‌گرفتن نتایج مثبت عملکرد آنها و بیان یکپارچه نتایج منفی عملکرد و یا زیر سئوال بردن اساس منطق موجود برای تصمیم‌های سیاست‌مداران متهم شوند؛ با همه اینها هیچ‌جا این واژه به اندازه‌ای که در ایران شنیده می‌شود، به کار نمی‌رود و باب نیست. برای درک این پدیده و بررسی ابعاد آن باید چند دیدگاه نظری را مرور کنیم. نخست درباره عینی‌گرایی بگوییم كه سالیان درازی است مسئله اول روزنامه‌نگاری در دنیا است و مفهومی مانند سیاه‌نمایی نیز ذیل آن معنی می‌شود و بعد درباره نگاه‌ به رسانه از منظر نظریه‌های متاخر و كنش‌گری اجتماعی و سیاسی كه یكسره رسانه‌ها را ایدئولوژیك می‌داند و در چنین شرایطی سخن گفتن از اطلاع‌رسانی بدون سوگیری را به مزاحی قدیمی شبیه می‌داند.

عینی‌گرایی؛ شیرینی ناتمام

روزنامه‌های قرن ۱۷ و ۱۸ روزنامه‌های «عقیدتی» بودند. در چاپخانه‌های کوچک منتشر می‌شدند و روزنامه‌نگاران در دوره شکل‌گیری نخستین نظام‌های دموکراتیک در غرب، با دفاع از آزادی بیان،‌ نقش رکن چهارم دموکراسی را داشتند. اما با گذشت زمان و تنوع‌بخشی به مخاطبان روزنامه‌ها و افزایش تیراژ آنها، روزنامه‌نگاری از یک جایگاه اندیشه‌ای به یک حرفه رسمی تبدیل شد که می‌باید دارای اصول و قواعد مشخصی باشد. این اصول حرفه‌ای تحت تأثیر نظام لیبرالی بازارمحور بر دنیای رسانه‌ها شکل گرفتند. شکل‌گیری این نظام از سوی دیگر نشأت گرفته از نیروی گریز از مرکزی بود که بر اثر تلاش‌های انجام گرفته برای آزادی مطبوعات از بند دولت‌ها صورت گرفته بود. در همین چارچوب رشد سرمایه‌داری و پیشرفت امکانات فنی راه دور و توسعه فناوری‌هایی که روزنامه‌ها به کمک آنها منتشر می‌شدند در کنار ایجاد امکان توزیع بین‌المللی و سراسری برای اخبار در قالب رسانه‌های فراملیتی و همچنین توسعه نظام اقتصاد رسانه‌ها سبب شد تا این نظام تازه آمده، برای سروسامان دادن به حرفه روزنامه‌نگاری تلاش کند.

در نظام بازار اصل عینیت خبر به یکی از معیارهای مهم در سنجش اخلاق خبرنگاری تبدیل شد. سازمان‌های جدید رسانه‌ای از ابتدای قرن نوزدهم برای تولید مطالب «عینی و بی‌طرفانه» که قابلیت عرضه به طیف گسترده‌تری از مشتریان را داشته باشد، ارزش ویژه‌ای قایل شدند به این ترتیب سوگیری‌ گسترده‌تری که در سازمان‌های خبری در انتخاب و اولویت‌دهی به موضوع‌های خبری وجود دارد، ذیل مسئله‌ دیگری به نام عینی‌گرایی و رعایت بی طرفی قرار گرفت. شکل‌گیری چنین روندی با انتقاد دغدغه‌داران آزادی بیان قرار گرفته است. کندی جونز،‌ یکی از دست‌اندرکاران مطبوعات عامه‌پسند بریتانیا می‌گفت که پیش از این تحول در عرصه مطبوعات، روزنامه‌نگاری یک حرفه آزادی‌گرا بود. اما اکنون به شاخه‌ای از فعالیت‌های تجاری تبدیل شده است.

به هر حال و با وجود انتقادهای مطرح شده در آن مقطع عینی‌گرایی به اصل اول روزنامه‌نگاری در دهه‌های بعدی تبدیل شد. بر اساس همین باور، روزنامه‌نگاری تحقیقی شکل گرفت. روزنامه‌نگاران به عنوان دیده‌بان فعالیت‌های دولت‌ها در سطح ملی و جهانی شناخته شدند و حرفه روزنامه‌نگاری با کنش‌گری سیاسی و اجتماعی پیوند خورد. با همه اینها رویدادهایی که در دهه‌های پایانی قرن بیستم روی دادند، مسیر را تغییر دادند. مثلا در متون نظری رسانه‌ها، از جنگ خلیج فارس به عنوان یکی از نمونه‌هایی نام برده می‌شود که در آن جریان خبری رسانه‌ها به عنوان بخشی از برنامه نظامی نیروهای چندملیتی عمل می‌کردند. آمریکایی‌ها با درس‌گرفتن از امکان اطلاع‌رسانی گشاده‌دستانه‌ای که در جریان جنگ ویتنام به رسانه‌هایشان داده بودند این بار تنها در چارچوب‌های نظامی مشخصی اجازه انتشار اخبار را دادند. به این ترتیب از فشار افکار عمومی و گروه‌های ضدجنگ کاسته می‌شد و رسانه‌ها کمتر می‌توانستند آثار ناخواسته‌ای را بر جریان جنگ بگذارند. نمونه جنگ خلیج‌ فارس، مشتی است نمونه رویه کلی رسانه‌های بزرگ در جهان. در حال حاضر روزنامه‌نگاران به شدت از اینکه علایق شخصی‌شان در کار رسانه‌ای دخالت دهند منع می‌شوند و خوب در این راه یک مرامنامه اخلاقی سفت و سخت بهترین راه حل برای کنترل آنهاست. مرامنامه‌های اخلاقی موجود بسیار بر وظایف روزنامه‌نگاران تأکید کرده‌اند. اینکه راست بگویند، منابع خبری را چک کنند، منصفانه و متوازن بنویسند و مواردی مانند اینها؛‌ ولی این مرامنامه‌ها کمتر برای سازمان‌های رسانه‌‌ای نسخه‌ پیچیده‌اند. به همین دلیل هم شماری از اندیشمندان رسانه‌ای با کلان‌نگری در باب وظایف اجتماعی رسانه‌ای از لزوم شکل‌گیری یک رویکرد اخلاقی کلان برای رسانه‌ها سخن گفته‌اند: روزنامه‌نگاری صلح. که در حقیقت مجموعه‌ای از توصیه‌های اخلاقی برای رسانه‌های فراملیتی و بزرگ است و از آنها می‌خواهد کمتر بر آتش جنگ‌افروز‌ی‌های جهانی بدمند و ملت‌ها را به جان یکدیگر نیندازند. زشتی جنگ را برای همه بگویند و گزارش‌گری جنگ را به ارایه آمار سربازهای کشته‌شده فرونکاهند. از مردم بگویند و از آنهایی که در نتیجه چنین حوادثی آسیب می‌بینند و معمولا در خروجی رسانه‌های بزرگ غایب هستند. در حقیقت روزنامه‌نگاری صلح از لزوم پرداختن به واقعیت‌های جهان می‌گوید و سعی دارد به گونه‌ای با رویه‌ مقابله کند.

کنش‌گری و رسانه: رهاورد دنیای بعد مدرن

شمار مهمی از تجربه‌های رسانه‌ای معاصر، تجربه‌هایی هستند که از رسانه‌های جریان اصلی فاصله دارند. نخستین نمونه این رسانه‌ها در دهه هفتاد و هشتاد در آمریکای لاتین ظهور یافتند. رسانه‌هایی که برای آنها نام‌های گوناگونی پیشنهادشده است. شهروندی، جایگزین و یا کنش‌گر هر کدام به نوعی بازنمایاننده این مفهوم هستند. معدنچیان بولیویایی به عنوان گروهی به حاشیه رانده شده از نخستین گروه‌هایی بودند که از رادیوهای محلی برای احقاق حقوق خود استفاده کردند. بعد از آنها گروه‌های دیگر خواهان برابری در حوزه‌های فرهنگ، جامعه و سیاست از رسانه‌ها استفاده کردند و به نظم متداول آنها نیز تن ندادند. مخالفان جهانی‌شدن، طرفداران حقوق زنان،‌ اقلیت‌های سیاسی و گروه‌ها مشابه؛ آنها نه تنها کیفیت حرفه‌ای را در درجه اول توجه خود قرار ندادند بلکه اصول اساسی و کلاسیک روزنامه‌نگاری حرفه‌ای را زیر سئوال بردند. آنها به نوعی دنبال کننده اندیشه مدافعان پست مدرنیسم بوده و از پایان عصر روایت‌ها و نظریه‌های کلان سخن می‌گویند. به اعتقاد آنها، ‌اکنون به روایت‌های محلی، موقت، و محدود نیازمندیم و روایت‌های کلان حق مطلب را درباره رویدادهای جهان ادا نمی‌کنند.

جماعت روزنامه‌نگاران حرفه‌ای نیز به دلایلی متفاوت کسانی که تجربه‌گر رسانه‌های جایگزین هستند را روزنامه‌نگار نمی‌دانند. دلیل آنها شاید از این باور نشئت بگیرد که تنها از درون یک ساختار نهادمند و حرفه‌ای‌شده است که روزنامه‌نگاران می‌توانند تجربه‌ حرفه‌ای داشته باشند. ایدئولوژی چنین ساختارهایی، محدوده روزنامه‌نگاری را تا تصمیم بر روی اینکه چه چیزی خبر است، رویکردها به اینکه چگونه باید خبر جمع کرد، تصمیم‌گیری درباره اینکه فلان خبر را چه کسی بنویسد و اینکه چطور ارائه شود، پیش می‌برد. می‌توانیم این ایدئولوژی را به عنوان نظام عینیت نام‌گذاری کنیم. رفتارهای رسانه‌های جایگزین به جای تسلیم شدن به نظام، آن را به چالش می‌کشد. چالش آنها هم بعد معرفت شناسی دارد و هم هنجاری. ایده‌آل هنجاری روزنامه‌نگاری حرفه‌ای شده بر طبیعت واقع‌گرایانه اخبار تاکید دارد و برپایه این فرض تجربی است که «واقعیت‌هایی» در جهان وجود دارند و این امکان وجود دارد که آنها را به درستی و بدون سوگیری شناخت (هنجاری روزنامه‌نگاری گسست از پیش‌فرض). ایده‌آل هنجاری روزنامه‌نگاری جایگزین بر خلاف این می‌گوید: گزارش‌گری همواره در احاطه ارزش‌هایی (شخصی، حرفه‌ای و سازمانی) است و بدین‌گونه هرگز ممکن نیست که واقعیت‌ها را از ارزش‌ها جداکرد. این باور به چالشی معرفت‌شناختی منجر می‌شود: صورت‌های متفاوتی از دانش ممکن است تولیدشوند که خود نسخه‌های چندگانه‌ و متفاوتی از «حقیقت» را از رسانه‌های توده‌ای ارایه کنند. این نسخه‌های چندگانه نشان‌دهنده ساخت اجتماعی خبرها هستند. هیچ روایت برتری وجود ندارد، هیچ تفسیر یکتایی از رویدادها وجود ندارد. نظام عینیت تنها یکی از راه‌هایی است که می‌توانیم براساس آن خبر را بسازیم. زمانی که وجود ساخت اجتماعی خبرها را می‌پذیریم، چرا باید به سادگی روزنامه‌نگاری جایگزین را به دلیل اینکه محدودیت‌های هستی‌شناختی و هنجاری مشابهی با جریان اصلی‌ها ندارد، رد کنیم؟

جمع‌بندی

در چنین فضایی درك مفهوم بازنمایی آسان می‌شود. اینكه توجه داشته باشیم رسانه‌ها واقعیت منطبق با باور خود را از یك رویداد می‌سازند. در اینجا برساخت‌هایی از واقعیت را داریم كه بسته به تعهد اخلاقی و زیرساخت نظری مورد قبول اصحاب رسانه و همچنین نوع نگاه مخاطبان – همسو یا غیرهمسو با رسانه- سیاه یا سفید قلمداد شود. برای همین مثلا سیاست‌های رفاهی دولت در یک کشور اروپایی برای یک حزب دست چپی اقدامی درخور و شایسته و برای حزب محافظه‌کار اقدامی خلاف مصالح جامعه است.

منبع: حقوق حرفه‌ای روزنامه‌نگاران/جلد یکم، دکتر کاظم معتمدنژاد، دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها، ۱۳۸۶

منتشر شده در ویژه‌نامه «روزنامه‌نگاری ایرانی»
گروه مطالعات رسانه روزنامه خراسان، آبان‌ماه ۱۳۸۹

موسس ویکی‌لیکس پس از آزادی موقت: اسناد بیشتری منتشر می‌کنیم

Posted: 17 Dec 2010 04:36 PM PST

بی.بی.سی - جولیان آسانژ، بنیانگذار ویکی لیکس از احتمال استرداد خود به ایالات متحده آمریکا ابراز نگرانی کرده و همچنین گفته است که ایراد اتهام آزار جنسی علیه او در سوئد، بخشی از برنامه ای است که برای "بدنام کردن" او تدارک دیده شده است.

آقای آسانژ با حکم دادگاهی در لندن و پس از سپردن وثیقه از زندان آزاد شده و هم اکنون با احتمال استرداد به سوئد و محاکمه به اتهام آزار جنسی رو به رو است.

او ادعاهای مطرح شده از سوی دادستانی سوئد را رد کرده و گفته است که در پی آزادی او و احتمالا تا پایان سال جاری میلادی، اسناد بیشتری توسط سایت ویکی لیکس منتشر خواهد شد.

آقای آسانژ در عین حال گفته است: "خطر اصلی، خطری که ما همیشه نگرانش بوده ایم، احتمال استرداد من به آمریکا است که روز به روز احتمالش بیشتر به نظر می رسد".

او دولت آمریکا را به انجام تحقیقاتی "تهاجمی" و "غیرقانونی" در مورد زندگی خود و وبسایت ویکی لیکس متهم کرد.

جنبه های نگران کننده

آقای آسانژ که 39 ساله و اهل استرالیاست در گفت و گویی با برنامه نیوز نایت تلویزیون بی بی سی در باره پرونده موجود علیه خود در سوئد گفت: "احساس من این است که اهداف متفاوت شخصی، داخلی و بین المللی در این زمینه وجود دارد که هدف آن منزوی ساختن من است، اما این جریان نشان دهنده جنبه های نگران کننده ای از زندگی در اروپاست."

وی گفت: "به عنوان مثال هر کس در هر کشور اروپایی می تواند بدون هیچ مدرکی به یک کشور دیگر مسترد شود."

آقای آسانژ با اشاره به وبسایت ویکی لیکس گفت: "اکنون که من برگشته ام تا بتوانم در اداره کردن سایت همکاری کنم، کارمان را با سرعت بیشتری ادامه خواهیم داد. البته ما امور را به نحوی تنظیم کرده ایم که بدون حضور من هم کارها اداره خواهد شد."

کریستی وارک، مجری برنامه نیوز نایت از آقای آسانژ پرسید که آیا او تعهد داده است که تا هنگام آماده شدن برای بازجویی بعدی از پنهان شدن خودداری کند و آقای آسانژ در پاسخ گفت: "ما همه چیز را بر اساس قانون انجام داده ایم. ما هر کاری لازم باشد برای دفاع از حیثیت خود در برابر این ادعاها انجام داده ایم اما تاکنون هیچ سندی در باره ادعاهای مطرح شده ندیده ایم که روی آن کار کنیم."

"تداوم کینه جویی"

بنا بر رای قاضی دادگاه استیناف آقای آسانژ با وثیقه ای به میزان 240 هزار پوند آزاد شده است. همچنین یکی از شرایط آزادی آن است که متهم باید یک چیپ الکترونیکی را با خود حمل کند که امکان مراقبت دائمی از او را برای پلیس فراهم می آورد.

آقای آسانژ باید در منزلی اقامت کند که به "واگان اسمیت" یک روزنامه نگار حامی سایت ویکی لیکس تعلق دارد.

آقای آسانژ پیش از آزاد شدن به قید وثیقه هشت شب را در زندان به سر برده بود.

مارک استیونز، وکیل آقای آسانژ پس از صدور حکم دادگاه استیناف گفت که سخت گیری ها در حکم دادگاه به نوعی "تداوم کینه جویی" سوئدی هاست.

اسناد تازه در باره پلیس هند

در همین حال تازه ترین اسناد دیپلماتیک آمریکا که توسط سایت ویکی لیکس انتشار یافته، نشان می دهد که واشنگتن در باره تدابیر به کار گرفته شده توسط پلیس و مأموران امنیتی هند در کشمیر اظهار نگرانی کرده است.

بنا بر این اسناد، دیپلمات های آمریکایی از طریق صلیب سرخ آگاه شده بودند که پلیس و مأموران امنیتی هند از شوک الکتریکی برای آزار و تحقیر جنسی صدها ناراضی کشمیری استفاده کرده اند.

"عمر عبدالله"، وزیر امور جامو و کشمیر گفته است که این ادعاها مربوط به قبل از دوره تصدی اوست و تاکید کرده است که شکنجه هیچگاه مورد قبول او نبوده است.

مواد امتحانی آزمون سراسری دکتری علوم ارتباطات

Posted: 17 Dec 2010 04:36 PM PST

سازمان سنجش آموزش کشور مواد امتحانی و شرایط و ضوابط آزمون نیمه متمرکز دکتری تخصصی (Ph.D) سال 90 دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور را اعلام کرد.

به گزارش خبرنگار مهر، این دوره اولین دوره آزمون نیمه متمرکز دکتری در سال 90 است که به صورت آزمون کتبی براساس اطلاعات مندرج در جداول مربوطه از طریق سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می شود.

شروع زمان ثبت نام از 3 تا 10 بهمن ماه سال 89 است و آزمون در روز 25 فروردین ماه سال 90 برگزار می شود. نتایج چند برابر ظرفیت اواخر اردیبهشت ماه سال 90 اعلام می شود.

داشتن مدرک کارشناسی ارشد یا دکترای حرفه­ای مورد تایید و یا دانشجوی سال آخر که تا 31 شهریورماه سال 90 فارغ التحصیل شود. متناسب بودن مدرک تحصیلی داوطلبان با رشته مورد تقاضا در آزمون الزامی است.

فارغ التحصیلان رشته­های مختلف با مدرک معادل حق شرکت در آزمون را ندارند مگر اینکه در آزمون جامع ارزیابی دارندگان مدرک معادل کارشناسی ارشد که توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار شده است، پذیرفته شده باشند.

داوطلب فقط می­تواند در یک رشته شرکت کند. داوطلبان می­توانند در زمان ثبت نام بر اساس علاقه­مندی و اولویت، حداکثر 10 دانشگاه را انتخاب کنند. اسامی داوطلبانی که حدنصاب لازم را کسب کنند در قالب چند برابر ظرفیت جهت انجام مراحل بعدی در اواخر اردیبهشت ماه به دانشگاه­های مورد نظر اعلام می شود.

معدل کارشناسی و کارشناسی ارشد یا دکتری حرفه­ای داوطلبان 20 درصد نمره آزمون کتبی را به خود اختصاص خواهد داد. این معدل به صورت تراز شده در نمره کل آزمون تأثیر داده خواهد شد.

پس از انجام کلیه مراحل آزمون، نتایج نهایی براساس اولویت انتخاب داوطلب، نمره ارسالی دانشگاه‌ها، ظرفیتهای هر رشته و حد نصاب اعلام شده توسط دانشگاه پذیرنده از طریق سازمان سنجش آموزش کشور اعلام می­شود. پذیرش نهایی بر اساس نمره ارسالی دانشگاه‌ها انجام خواهد گرفت و نمره اولیه داوطلب در پذیرش نهایی تاثیر نخواهد داشت.

آزمون زبان انگلیسی در سطح آزمون تافل، تولیمو، آیلتس و شامل سه بخش دستور زبان، واژگان و درک مطلب است.

آزمون استعداد تحصیلی که برای گروههای آموزشی 9 گانه جداگانه طراحی می‌شودکه شامل بخشهای درک مطلب، کمیتی، تحلیلی و منطقی، تجسمی (برای رشته‌های فنی و مهندسی) است و به زودی نمونه‌ای از سئوالات در سایت سازمان سنجش آموزش کشور قرار خواهد گرفت.

مواد امتحانی مجموعه علوم ارتباطات، فرهنگ و ارتباطات، علوم ارتباطات اجتماعی دروس زیر هستند:

۱- زبان انگلیسی

۲- استعداد تحصیلی

۳- آمار و روش تحقیق

۴- جامعه‌شناسی تبلیغات و مطالعه رسانه‌های جمعی

۵- نظریه‌های فرهنگ و ارتباطات

آغاز سرویس‌دهی تامسون رویترز به رسانه‌های خبری آمریکا

Posted: 17 Dec 2010 04:29 PM PST

شرکت تامسون رویترز برای ناشران و پخش‌کنندگان برنامه‌های تلویزیونی در آمریکا، یک سرویس جدید ارائه می‌کند تا گوی سبقت را از خبرگزاری آسوشیتدپرس و شبکه خبری سی.ان.ان برباید.

به گزارش ایسنا، سرویس جدید که رویترز آمریکا نام دارد، برای ایستگاه‌های تلویزیونی، روزنامه‌ها و ناشران آنلاین متون خبری، عکس و فیلم‌های ویدیویی ارائه می‌کند که خبرنگاران رویترز آن‌ها را تهیه کرده‌اند.

شرکت تریبیون که دارای چندین روزنامه و چند شبکه تلویزیونی است، نخستین مشتری این سرویس است؛ شرکت تامسون رویترز هم‌چنین درصدد است اخبار مربوط به دنیای ورزش و سرگرمی از طریق این سرویس ارائه کند.

شرکت تریبیون نخستین مشتری تامسون رویترز ناشر روزنامه‌های شیکاگوتریبیون و لس‌آنجلس تایمز است و چند شبکه تلویزیونی در نیو اورلئانز، ساندیه‌گو و دنور دارد.

این شرکت قراردادی چند ساله با شرکت تامسون رویترز امضا کرده است؛ شرکت تامسون رویترز به استخدام خبرنگاران جدید خارجی پرداخته است و درصدد است اخبار تجاری و اقتصادی را نیز پوشش دهد.

شرکت تامسون رویترز صاحب خبرگزاری رویترز است.

نسخه کوبایی ویکی‌پدیا منتشر می‌شود

Posted: 17 Dec 2010 04:29 PM PST

کوبا با هدف معرفی نسخه ای کوبایی از جهان و تاریخ آن، وب‌سایتی مشابه دانشنامه مشهور ویکی پدیا را راه اندازی می کند.

به گزارش خبرگزاری مهر، در این دانشنامه کوبایی، قدیمی ترین دشمن ایدئولوژیکی کوبا، یعنی ایالات متحده آمریکا به عنوان "امپراطور زمان ما" و "قدرتمند ترین ملت تاریخ" یاد شده است.

دانشنامه "اکورد" (EcuRed) از روز 14 دسامبر 2010 به صورت رسمی راه اندازی می شود اما از روز دوشنبه به صورت غیر رسمی راه اندازی شده و در حدود 19 هزار و 345 ورودی نیز در این وب سایت به ثبت رسیده است.

به گفته این وب سایت، دلیل اصلی راه اندازی چنین پایگاهی خلق و انتشار دانش همه جهان برای همه مردم جهان است که اطلاعات مربوط به کوبا و دیگر نقاط جهان را پوشش خواهد داد.

مطالب ورودی کاربران پس از تایید هیئت مدیریت این وب سایت به انتشار خواهد رسید. بر اساس وب سایت "اکورد" فلسفه راه اندازی این وب سایت جمع آوری و توسعه آزادانه دانش از زاویه دید استعمارزدایی است.

کوبا و آمریکا، کشوری که ویکی پدیا را راه اندازی کرده است، از انقلاب سال 1959 که پس از آن فیدل کاسترو در کوبا به قدرت رسید، با یکدیگر در تقابل بوده اند. از این رو چندان عجیب نیست که در این وب سایت جدید از آمریکا به این شکل تعریف شده باشد: "آمریکا زمینها و منابع طبیعی دیگر کشورها را با زور با هدف استفاده در زمینه امور تجاری و انحصاری خود از دیگر کشورها گرفته است."

این کشور 25 درصد انرژی که در کل زمین تولید می شود را مصرف کرده و با وجود ثروتی که در اختیار دارد بیش از یک سوم جمعیت این کشور هنوز از ایمنی پزشکی برخوردار نیستند." این وب سایت درباره روابط آمریکا و کوبا نوشته است که از ابتدا رهبران آمریکایی کوبا را میوه ای گوارا می دیدند که در نهایت از روی شاخه به دستهای آنها خواهد افتاد.

از سویی دیگر دانشنامه "اکورد" حاوی بیوگرافی مفصلی از رهبر پیشین کوبایی ها، فیدل کاسترو است که در آن به نقش وی پس از بیماری و انتقال قدرت به برادرش رائول کاسترو در سال 2006 نیز پرداخته شده است.

بر اساس گزارش بی بی سی، گزارش دولتی که در اوایل سال جاری در کوبا منتشر شد نشان می دهد در حال حاضر تنها در حدود 1.6 میلیون نفر از جمعیت 11.2 میلیون نفری کوبا به اینترنت دسترسی دارند.

تعداد روزنامه‌نگاران کشته شده در سال ۲۰۱۰ کاهش یافت

Posted: 17 Dec 2010 04:29 PM PST

براساس گزارش کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران در سال 2010، 42 روزنامه‌نگار در سراسر جهان کشته شدند و پاکستان خونبارترین کشور برای روزنامه‌نگاران بوده است.

به گزارش ایسنا، به نقل از روزنامه اماراتی دارالخلیج، بر اساس گزارش کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران که مقر آن در نیویورک است، در سال 2010 هشت روزنامه‌نگار در پاکستان، چهار روزنامه‌نگار در عراق و سه روزنامه‌نگار در هندوراس و سه روزنامه‌نگار دیگر در مکزیک کشته شدند.

بر اساس این گزارش، تعداد این قربانیان خبرنگار در مقایسه با سال 2009 که تعداد کشته شدگان به 72 نفر رسید، بسیار کاهش یافته است.

مدیر کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران گفت: تا به این لحظه در سال 2010، 42 خبرنگار کشته شدند که در مقایسه با سال‌های گذشته رقم بسیار پایینی است.

وی افزود: از افغانستان تا مکزیک و از تایلند تا روسیه، دولت‌ها در انجام تحقیقات در خصوص جنایت‌هایی که علیه اصحاب رسانه صورت می‌گیرد شکست خوردند.

نخست‌وزیر استرالیا: ویکی‌لیکس هیچ قانونی را در کشور نقض نکرده است

Posted: 17 Dec 2010 04:29 PM PST

موسس سایت ویکی لیکس از سوی دادگاهی در انگلیس با قید وثیقه آزاد شد و به دستگیری‌اش اعتراض کرد. وی هم‌چنین قول داد که به افشای اسناد رسمی محرمانه ادامه دهد.

به گزارش ایسنا، پس از آنکه یک قاضی در انگلیس اعلام کرد که جولیان اسانگ، بنیانگذار ویکی لیکس می‌تواند با قید ضمانت 200 هزار پوندی آزاد شود، وی آزاد شد و پس از آزادی در جمع خبرنگاران و حامیانش در بیرون از دادگاه عالی انگلیس گفت: این موضوع بسیار خوشایند است که هوای تازه لندن را بار دیگر استشمام می‌کنم.

آسانگ پیشتر به اتهام تجاوز و آزار جنسی دو زن از سوی دادگاهی در سوئد تحت تعقیب قرار گرفته بود.

وی افزود: به فعالیت قبلی‌ام ادامه خواهم داد. بالاترین وظیفه من این است که به فعالیتم ادامه دهم.

پس از اعلام حکم دستگیری آسانگ،‌ وی 9 روز را در زندانی در لندن سپری کرد.

موسس سایت ویکی لیکس اعلام کرد که وی بیشتر نگران تلاش آمریکا برای استرداد وی به آمریکا به جای سوئد است.

آسانگ گفت که وی و وکلایش در این مورد نگران هستند که مسئولان قضایی آمریکا ممکن است آماده تنظیم صدور کیفرخواست علیه موسس ویکی لیکس به اتهام جاسوسی باشند.

آسانگ افزود: شایعاتی مطرح است مبنی بر این که آمریکا قصد دارد علیه من کیفرخواست صادر کند که هنوز این موضوع تایید نشده است.

قرار است رسیدگی به درخواست استرداد این شهروند استرالیا در ماه ژانویه سال 2011 (حدود یک ماه دیگر) در دادگاهی در لندن آغاز شود.

دولت استرالیا نیز جمعه اعلام کرد، پلیس این کشور به این نتیجه رسید که سایت ویکی لیکس و موسس آن هیچ قانونی را در کشورش با انتشار اسناد محرمانه آمریکا نقض نکرده است.

پیش از این مقامات ارشد استرالیا اعلام کردند که در حال بررسی این موضوع هستند که آیا آسانگ با انتشار این اسناد باعث نقض قوانین استرالیا شده است یا خیر.

جولیا گیلارد، نخست وزیر استرالیا نیز اعلام کرد که پلیس اکنون نتایج تحقیق خود را به دولت ارایه کرده است.

وی افزود: نتیجه تحقیق این بوده که ویکی لیکس و موسس آن باعث نقض هیچ قانونی در استرالیا نشده است.

رابرت مکللند، دادستان کل استرالیا نیز اعلام کرد که بر اساس تحقیقات پلیس، هیچ نقض قانونی از سوی این سایت به دلیل انتشار اسناد محرمانه صورت نگرفته است.

با این حال جولیا گیلارد بار دیگر انتشار این اسناد را محکوم و آن را غیر مسئولانه توصیف کرد.

حدود ۳۸ درصد زوج‌های جوان گوشی‌های یکدیگر را مخفیانه تجسس می‌کنند

Posted: 17 Dec 2010 04:29 PM PST

بر اساس بررسی جدیدی که سایت فروشگاه‌های الکترونیکی Retrevo انجام داده است، 38 درصد زوج‌هایی که سن آن‌ها کمتر از 25 سال است به صورت مخفیانه گوشی همسر خود را بررسی می‌کنند.

به گزارش فارس به نقل از سی‌نت، این اتفاق ممکن است که در اثر بی‌اعتمادی هر دو طرف به یکدیگر رخ دهد و یا اینکه ضمن داشتن اعتماد،‌ افراد به صورت مخفیانه سراغ گوشی همسر خود بروند. به هر حال دلیل این اقدام هرچه که باشد، امروزه ابزارهایی مانند گوشی‌های هوشمند و رایانه‌های همراه موجود است که به زن و شوهرها در تجسس مخفیانه گوشی طرف مقابل کمک می‌کند.

شرکت Retrevo بررسی جدید خود برای به‌دست آوردن این نتایج را به صورت آنلاین روی هزار زن و مرد در گروه‌های سنی مختلف، با سطح درآمدهای متفاوت و در کشور آمریکا انجام داد.

از بین شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، 38 درصد زوج‌هایی که سن آن‌ها کمتر از 25 سال بود اعلام کردند که به صورت مخفیانه در گوشی طرف مقابل خود تجسس می‌کنند و در مقابل، 36 درصد هم خاطرنشان کردند بدون اطلاع فرد دیگر به پست‌ الکترونیکی او یا بخش مربوط به تماس‌های گرفته شده در تلفن‌همراه سر می‌زنند. در این بررسی 28 درصد تمام گروه‌های سنی به انجام اقدامات جاسوسی و مخفیانه درباره همسر خود اعتراف کردند.

از بین شرکت‌کنندگان در این بررسی مشخص شد که 10 درصد زوج‌های جوان به صورت مخفیانه اقداماتی انجام داده‌اند که بررسی در تلفن‌همراه آن‌ها رازشان را برملا کرده است. این قبیل اقدامات در گروه سنی افراد سالخورده 3 درصد بوده است.
در این بررسی همچنین مشخص شد که آقایان تمایل کمتری به بررسی مخفیانه و تجسس در گوشی همسر خود دارند، در حالی که 30 درصد مردان این قبیل اقدامات مخفیانه را انجام می‌دهند، 33 درصد خانم‌ها در مقابل همسران خود دست به چنین کارهایی می‌زنند.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر