۱۳۹۱ مرداد ۱۹, پنجشنبه

دوستان بسيار عزيز
اين مطلب را در سايت فارسى بى بى سى خواندم و دريغم امد با شما باشتراك نگذارم .
ارادتمند گلها

برنامه رادیویی گلها جاویدان شد

در میان بیش از صد و بیست جلسه برنامه های علمی نهمین کنفرانس ایران شناسی که از اول تا چهارم ماه اوت امسال (یازده تا چهاردهم مرداد) دراستانبول برگزار شد و جنبه های گوناگون تاریخ و فرهنگ چند هزار ساله ایران را از نگاه دانشمندان ایرانی و غیر ایرانی مورد بررسی قرار داد، شاید بتوان گفت یک نشست بیش از همه مورد توجه و تشویق خاص شرکت کنندگان در کنفرانس قرار گرفت:

بانک اینترنتی برنامه گلها که طی مدت هفت سال به همت جین لویسون پژوهشگر دانشگاه سواس (SOAS) و با حمایت بنیاد میراث ایران در لندن و کتابخانه بریتانیا آماده شده و همزمان با معرفی آن در این کنفرانس، امکان استفاده عمومی از این وب سایت میسر شد.

سایت گلها را در اینجا ببینید

در وب سایت گلها تاکنون ۱۴۹۶ برنامه گلها قرار داده شده که کاربران به آسانی به آنها دسترسی دارند. آنچه این وب سایت را از دیگر منابع اینترنتی برنامه گلها متمایز می کند، امکان جستجوی پیشرفته در آن است که یک پژوهش عمیق و همه جانبه را به آسانی در برنامه گلها ممکن می کند.

به طور مثال با جستجوی پیشرفته می توان به همه برنامه هایی که در آن یک نوازنده یا خواننده خاص شرکت داشته، یک ساز خاص استفاده شده یا یک ردیف و گوشه به کار رفته، دست یافت.

همچنین در مورد هر یک از دست اندر کاران برنامه ها از شاعر و خواننده و نوازنده و آهنگساز تا گوینده و صدا بردار شرح حال کوچکی تا حد امکان تصاویری از آنها به آسانی در دسترس کاربران قرار می گیرد. علاوه بر آن ترانه های برنامه ها نیز به صورت نت موسیقی نوشته شده و با عضویت رایگان در این صفحه قابل دسترسی است.

جین و همسر او لئونارد لویسون شاید به خاطر علاقه خاصی که به شعر فارسی و جنبه های فلسفی و عرفانی آن داشته اند، دست به چنین ابتکاری زده اند. چنان که آنها در معرفی برنامه گلها می نویسند جامعه ایران در دهه های گذشته به ارزش این برنامه ها به درستی پی نبرده بود:

"برنامهٔ گلها نقطهٔ عطفی در تاریخ فرهنگ و ادب پارسی به شمار می ‌رود که شعر و شاعران و موسیقی و موسیقی ‌دانان را ارزشی والا بخشید. تا آن زمان به دلیل حساسیت‌های دینی‌- اجتماعی حاکم بر جامعه در مقابل شعر و آهنگ و موسیقی، این هنر در خفا و پشت درهای بسته تمرین می ‌شد. حتی هنگامی ‌هم که موسیقی ‌در مناسبت ‌های خاص در ملا عام نواخته و اجرا می شد، موسیقی‌ دانان را هم شان و هم مرتبۀ مطربان می ‌دانستند و کسی‌ به ارزش و جایگاه هنری آنان واقف نبود".

جین و لئونارد لویسون که پیش از انقلاب برای فراگیری زبان و ادبیات فارسی از زادگاهشان آمریکا به ایران آمده بودند به مدت شش سال در دانشگاه شیراز در رشته ادبیات فارسی تحصیل کردند ولی بعد از انقلاب ناخواسته ایران را ترک کردند و در حومه لندن ساکن شدند.

با وجود جدایی جغرافیایی این زوج آمریکایی ازایران هرگز از زبان و فرهنگ ایران جدا نشدند و همچون فرزندی دلسوز گنجینه ای از کتب، تصاویر، هنرهای دستی، نقاشی، سفره و آداب ایرانی را در خانه خود حفظ کرده و در همه این سالها در اطراف خود ایرانی کوچک ساخته اند.

جین لویسون که در هفت سال گذشته برای جمع آوری برنامه گلها بارها به ایران و کشورهای دیگر سفر کرده و برای یافتن آنها خانه به خانه رفته است، می گوید که ایرانیها از اهل موسیقی تا علاقه مندان موسیقی همه به علت عشق و علاقه ای که به این برنامه داشتند همیشه با آغوشی گشاده از او استقبال می کردند و برنامه هایی را که داشتند در اختیار او قرار می دادند.

در مقدمه سایت گلها، جین لویسون به تاثیر برنامه گلها بر جامعه آنزمان ایران اشاره می کند و می گوید: بهبود منزلت اجتماعی اهل موسیقی که تا آنزمان به عنوان "مطرب" تحقیر می شدند، پذیرفتن خوانندگان زن که تا آن زمان به سختی در زمره هنرمند محسوب می شدند، معرفی شاعران زن تاریخ ایران که در محافل عمومی معمول نبود و بردن شعر و ترانه به خانه ها ی ایرانیان که با رادیو ممکن شد و در جامعه آنروز که حدود ۸۵% بیسواد داشت تاثیری ژرف گذاشت. علاوه بر همه اینها به گفتۀ او برنامه گلها باعث تحولی ویژه در موسیقی ایرانی شد:

"میان موسیقی ‌دانان نیز برنامهٔ گلها باعث ظهور انقلابی نو-کلاسیک گشت که در طی آن بسیاری از شعرهای مشهور شاعرانِ عهد قاجار، همچون عارف قزوینی، شیدا و درویش خان، بازبینی و توسط هنرمندانِ تازه دوباره اجرا شد. این برنامه‌ ها همچنین منجر به کشف دوبارۀ ژانرهای اصیل موسیقی ایرانی شد."

روزهای نخستین

اولین برنامه گلهای رادیو ایران در سال ۱۳۳۵ به ابتکار داود پیرنیا به مدت ده دقیقه و با همکاری هنرمندان احمد عبادی، علی تجویدی و عبدالعلی وزیری ضبط و پخش شد. تا سال ۱۳۴۶ که پیرنیا بازنشسته شد مجموعا بیش از ۱۶۰۰ برنامه با نامهای گلهای رنگارنگ، گلهای صحرایی، گلهای جاویدان، یک شاخه گل وبرگ سبز ادامه داشت و یکی از پر طرفدار ترین برنامه های موسیقی آن زمان بود. پس از پیرنیا رهی معیری، محمد میرنقیبی و جهانبخش پازوکی سرپرستی برنامه گلها را به عهده گرفتند.

هوشنگ ابتهاج (ه. الف. سایه) مبتکرگلهای تازه و گلچین هفته آخرین مسئول برنامه گلها از سال ۱۳۵۱ بود. برنامه گلها پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ از لیست برنامه های رادیو حذف شد ولی نوارهای آن از آن زمان به طور مداوم بین علاقه مندان دست به دست می گشت.

تحقیقات وسیع و عمیق جین لویسون در برنامه گلهای رادیو ایران و میسر کردن استفاده از آن در رسانه ای مدرن قطعا کمکی بزرگ به نگهداری گنجینه ای دیگر از فرهنگ ایران است که سالها بود از نظر رسمی به فراموشی سپرده شده بود.

این نوآوری به جز بیدار کردن وجدان فرهنگی کشور برای توجه بیشتر به گوشه های فراموش شده فرهنگ ایران، زمینه ای است که پژوهش های بعدی در زمینه های موسیقی و شعر را بسیار آسانتر میکند. علاوه بر آن این ابتکار چراغ راهنمای پژوهش های بعدی با استفاده از رسانه های مدرن است که یافته های علمی و نتایج آنرا را به خارج از دنیای آکادمیک می برد.

Sent from my iPad

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر